به گزارش خبرگزاری تسنیم، عبدالباری عطوان تحلیلگر مسائل راهبردی منطقه در مقاله‌ای در پایگاه خبری رأی الیوم نوشت: نشستی که عصر دیروز پنجشنبه در مقر ائتلاف ناتو در بروکسل با مشارکت وزرای دفاع و خارجی دولت‌های ائتلاف شصت گانه تحت عنوان مبارزه با " دولت اسلامی[داعش] " به ریاست آمریکا برگزار شد را شاید بتوان خطرناک‌ترین اتفاق از زمان آغاز بحران سوریه در پنج سال گذشته تاکنون دانست، چرا که تنها دو راه حل در پیش روی این اجلاس قرار دارد: اول تحمیل راه حل سیاسی با قدرت نظامی و دوم تسلیم شدن کامل و بالا بردن پرچم‌های سفید در برابر پیشروی‌های گسترده‌ای که روس‌ها و متحدان ایرانی و سوری آن در جبهه‌های مبارزه بر ضد گروه‌های مسلح مخالف دولت سوریه محقق کردند.
طرح های اردوغان برای براندازی نظام سوریه شکست خورد
رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه این روزها مانند یک "گاو وحشی" رفتار می‌کند و بیشتر طرح و برنامه‌ها و رویاهای خود در تسلط بر سوریه و تغییر نظام این کشور را در آستانه فروپاشی می‌بیند. علاوه بر این که کودتایی در موازنه‌های قدرت میدانی ایجاد شده و نیروهای سوری در آستانه تسلط بر مرزهای این کشور با ترکیه و قطع خطوط امداد مخالفان مورد حمایت ترکیه قرار دارند.
اردوغان در خشم بی‌سابقه ای تأکید کرد که کلمه احمق بر روی پیشانی ترک‌ها نوشته نشده است. وی اروپا را تهدید کرد که در صورت عدم تعامل با مطالبات مالی و سیاسی آنکارا ده‌ها هزار آواره سوری را به طرف آنها هدایت خواهد کرد. وی ادامه داد که هواپیماها و اتوبوس‌ها آماده شده و ترکیه اقدامات لازم را در زمان مقتضی انجام خواهد داد. اما یکی از تحلیلگران اروپایی با تمسخر اظهارات اردوغان پاسخ داد: چرا آنها را به سمت ما می‌فرستی، آنها را به سمت متحدان خود در عربستان سعودی و کشورهای خلیج فارس بفرست که شایسته‌تر هستند.
سعودی‌ها این روزها نگران تر و عصبانی‌تر از اردوغان هستند
سعودی ها این روزها نگران تر و عصبانی‌تر از اردوغان هستند. آنها تعهدات خود در مجبور کردن بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه در کناره‌گیری از قدرت از طریق راهکارهای سیاسی را غیرقابل تحقق می‌دانند ، به همین علت تنها گزینه نظامی فراروی آنها باقی مانده است. ریاض به همین منظور محمد بن سلمان جانشین ولیعهد و وزیر دفاع عربستان را در رأس یک هیئت بلندپایه به بروکسل فرستاد تا پیشنهاد ارسال نیروهای ویژه سعودی به سوریه از طریق ترکیه برای نجات مخالفان دولت و ایجاد منطقه بی‌طرف و آغاز عملیات فوری زمینی را در این نشست مطرح کند.
روس‌ها در مقابل همچنان مانور داده و به دنبال کسب زمان بیشتر قبل از پذیرش آتش بس به عنوان شرط موفقیت مذاکرات آینده ژنو بین دولت سوریه و مخالفان هستند، چرا که ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه ایمان دارد که تمامی تلاش‌ها برای مبارزه با داعش در سوریه یا اقدام به امضای آتش بس بدون بستن مرزهای سوریه و ترکیه و قطع امدادرسانی به مخالفان مسلح و گروه‌های افراط‌گرای اسلامی در سوریه موفقیت‌آمیز نخواهد بود.
دولت آمریکا قصد ورود جنگ زمینی در سوریه را ندارد
مداخله نظامی و زمینی عربستان سعودی و برخی رژیم‌های حاشیه خلیج فارس در بحران سوریه مشروط به فرماندهی آمریکا در این عملیات شده است، این در حالی است که دولت کنونی آمریکا نمی‌خواهد در برابر فشارهای روزافزون ترکیه و عربستان سعودی تسلیم شده و وارد جنگ زمینی در سوریه شود. این چیزی است که جان کری وزیر خارجه آمریکا در لندن به صراحت آن را بیان و تصریح کرده است: آیا می‌خواهید من به خاطر شما وارد جنگ با روسیه شوم؟
ایران در سوریه در عرصه سرزمینی خود مبارزه می‌کند
ایرانیان طبق اظهارات سردار محمدعلی جعفری فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در جریان تشییع یکی از افسران شهید این کشور در سوریه مطرح کرد، چه بسا آرزوی مداخله زمینی عربستان سعودی در سوریه را دارند، چرا که این اقدام را یک اقدام انتحاری می‌دانند. سردار جعفری در این رابطه گفت که هر نوع درگیری بین نیروهای سعودی و ایرانی می‌تواند آغازی بر فروپاشی حاکمیت سعودی در عربستان باشد. ایران سوریه را میدان حیاتی خود می‌داند ، به گونه‌ای که گویا در عرصه سرزمینی خود مبارزه می‌کند.
توافق روسیه و سوریه در حمایت از تمامیت ارضی سوریه در صورت تجاوز احتمالی
روس ها و ایرانی‌ها عزم خود را برای جلوگیری از سقوط دولت سوریه تحت هر هزینه‌ای جزم کرده‌اند. علاوه بر اینها اظهارات ولید معلم وزیر خارجه سوریه قابل توجه است که تأکید کرد نظامیان سعودی در صورت ورود بدون مجوز اراضی سوریه با تابوت‌هایی چوبی به کشور خود باز خواهند گشت. علاوه بر اینها برخی اخبار و اطلاعات از مواضع استراتژیک نزدیک به مسکو درز کرده مبنی بر اینکه توافق بین مقامات روسیه و سوریه به دست آمده که مبتنی بر حمایت روسیه از سوریه در برابر هر نوع نیروهای مداخله جوی خارجی بر ضد تمامیت ارضی سوریه به صورت قوی و فوری بوده و برای اتخاذ این تصمیم نیاز به مراجعه به مقامات عالی کشورها وجود ندارد.
دو نظریه اساسی درباره تحرکات عربستان علیه سوریه
در مورد تحریکات روزافزون عربستان سعودی به جنگ در سوریه دو نظریه وجود دارد. نظریه اول معتقد است که مقامات سعودی در این تهدیدات جدی نیستند و با تهدید به ورود نیروهای زمینی سعی دارند برگه‌ای را برای فشار به سوریه جهت رسیدن به راه‌حل سیاسی و تقویت شرایط خود به دست آورده و روس‌ها را در موضوع آینده بشار اسد مجبور به عقب‌نشینی کنند. آنها معتقدند ورود به جنگ جدید در سوریه بدون تعیین تکلیف جنگ یمن برای عربستان مشکل است.
نظریه دوم معتقد است که عربستان در آغاز جنگ میدانی در سوریه جدی است، چرا که نمی‌تواند بعد از پنج سال مداخله و تجهیز گروه‌های مسلح و تزریق میلیاردها دلار پول به آنها و بسیج افکار عمومی عربستان و سایر کشورهای عربی از طریق ابزارهای تبلیغاتی خود، از این میدان عقب‌نشینی کند. عقب‌نشینی ریاض از این عرصه به معنی شکست هیبت و وحدت اراضی این کشور و چه بسا فروپاشی حاکمیت آن است.
حضور شخص محمد بن سلمان در رأس یک هیئت سعودی در بروکسل بسیاری از تحلیلگران را به این تکاپو واداشته که این موضوع به معنی مقدمه سازی برای اعلام جنگ بوده و نشان دهنده نرمش عربستان نیست. البته نکته قابل توجه در این جا است که دولت‌های ائتلاف اسلامی به استثنای بحرین و امارات از مداخله نظامی زمینی در سوریه حمایت نکرده اند. این موضوع طبعاً برای مقامات سعودی بسیار نگران کننده است.
ایران و متحدانش دست برتر در سوریه دارند؛ هزینه‌های عربستان از جنگ یمن بالاتر است
مقامات سعودی در کشاندن ایران به عنوان بزرگ‌ترین رقیب خود به جنگ مستقیم در یمن موفق نبودند، اما به نظر می‌رسد ایران در کشاندن عربستان سعودی به جنگ فرسایشی دوم در سوریه موفق عمل کرده است، جنگی که احتمالاً هزینه‌هایش بسیار بیشتر از جنگ اول خواهد بود، چرا که عربستان مرز مشترک با سوریه ندارد و ایران و متحدانش دست برتر در سوریه را در اختیار دارند.
تحولات سوریه را در روزها و هفته‌های کوتاه آینده می‌توان در سه سناریوی احتمالی بررسی کرد:
اول اینکه تنش‌ها و تهدیدات به استفاده از قدرت، به نرمش منتهی شده و باعث شود روند مذاکرات سیاسی در ژنو در دو هفته آینده موفق باشد.
دوم اینکه مانور روسیه در کسب زمان موفقیت‌آمیز بوده و چه بسا بشار اسد در این مدت حلب را در دست گرفته و مرزهای این کشور با ترکیه را به روی گروه‌های مسلح و کاروان‌های امدادی آن ها ببندد.
سوم اینکه آمریکا فرماندهی ائتلاف زمینی سعودی و ترکی را پذیرفته و به دنبال مقابله با روسیه در سوریه و ایجاد منطقه بی‌طرف بر آید. در این حالت می‌توان گفت وقوع جنگ جهانی تقریبا قطعی و شاید هم بگوییم حتمی است.
رسیدن به آتش بس چه بسا می‌تواند جلوی جنگ جهانی و منطقه ای را به صورت موقت بگیرد، جنگی که فروپاشی دور آینده مذاکرات در ژنو می‌تواند مسیر آن را هموارتر نماید.
هدف عربستان مقابله با داعش نیست؛ چرا به جای حلب نیرو به عدن نمی‌فرستد
مذاکرات کنونی در بروکسل برای مبارزه با داعش نیست، بلکه برای مبارزه با روسیه و شکست دادن متحدان این کشور و براندازی دولت دمشق است. داعش مترسکی است که همه از آن بهره‌برداری می‌کنند، در غیر این صورت چرا عربستان نیروهای زمینی خود را برای مبارزه با این گروه به حلب و الرقه می فرستد ولی از نیروهای آنها در عدن و المکلا و ابین فاصله می گیرد و حتی یک گلوله به سمت تجمعات آنها در یمن شلیک نمی کند؟ این موضوع در مورد ترکیه نیز صدق می‌کند.
به عقیده عبدالباری عطوان، ما در آستانه جنگ فرقه ای بین شیعه و سنی با عناوین گمراه کننده هستیم. چند روز پیش کسی با من تماس گرفت و نظر من را در مورد قومیت اهل تسنن بر اساس دیدگاه‌های جدید عربستان برای مقابله با شیعیان پرسید. من از این سوال غافلگیر شدم. وی گفت که حمایت گسترده‌ای در ابعاد مادی و اعتقادی از این رویکرد وجود دارد.
طبعاً ما می‌دانیم که در صورت بروز این جنگ، چه کسی بازنده آن خواهد بود. بازنده این جنگ تمامی عرب‌ها و مسلمانان هستند و برنده اصلی آن نیز طبعا آمریکا و اسرائیل و عموما غرب خواهد بود.